Tak, jest różnica! Tak jak opóźnienie różni się od zwłoki, tak jest różnica między zadatkiem a zaliczką.
Niestety wiele osób nie zwraca na tę różnicę uwagi, a jest ona dość istotna i nabiera znaczenia szczególnie, gdy do wykonania umowy nie dojdzie.
Różnice między zadatkiem a zaliczką
Zarówno zadatek jak i zaliczkę płacimy (lub otrzymujemy) z góry, przed wykonaniem umowy. Jednak wyciągając pieniądze z portfela lub dokonując przelewu warto ustalić najpierw z kontrahentem, jaki charakter ma mieć ta kwota i co się z nią stanie, jeśli w całej transakcji coś nie wypali.
Zaliczka – co to jest?
Zaliczka to kwota, którą płacimy z góry za coś, co zostanie dla nas wykonane lub dostarczone dopiero za jakiś czas. Jeśli jednak to coś nie zostanie ani dostarczone ani wykonane, to – bez względu na przyczynę (dlaczego? z czyjej winy?) – zaliczka podlega zwrotowi. Zaliczki nie można sobie po prostu zatrzymać, nawet jeśli kontrahent nas – brzydko mówiąc – wyrolował.
Zadatek – co to jest?
Zadatek, choć też płacimy go lub otrzymujemy przed wykonaniem umowy, ma nieco inną funkcję. Ma służyć jako zabezpieczenie wykonania umowy przez obie strony i służyć jako rekompensata, jeśli do wykonania umowy nie doszło z winy jednej ze stron.
Kwestię zadatku reguluje art. 394 kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, jeśli strony nie postanowią inaczej (można się wykazać inwencją i instytucję zadatku dopasować do swoich potrzeb, jeśli to będzie konieczne), zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.
Jeśli zatem X nie wywiąże się ze swojego zobowiązania musi się liczyć z tym, że Y (druga strona umowy) może od niej odstąpić i zatrzymać otrzymany zadatek (np. 10.000 zł.). Jeśli Y sam dał zadatek, to będzie domagać się nie tylko zwrotu tego zadatku, ale też dodatkowo jego równowartości (czyli razem dostanie 20.000 zł. – zadatek, który Y dał X’owi + dodatkowe 10.000 zł. „za karę”).
Jeśli zaś umowa zostanie wykonana zgodnie z wolą stron, to zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała. Gdyby to było niemożliwe (tak będzie, gdy strona, która dała zadatek, jest zobowiązana do świadczenia niepieniężnego, np. ma dostarczyć towar), zadatek ulega zwrotowi.
Dlaczego różnica między zadatkiem a zaliczką ma znaczenie?
W razie rozwiązania umowy (bez jej wykonania za zgodną wolą stron lub gdy niewykonanie umowy miało miejsce wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności lub za które ponoszą odpowiedzialność obie strony) zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. Wówczas zadatek przypomina zaliczkę.
Zatem zanim wręczycie kontrahentowi określoną kwotę z góry, ustalcie, co właściwie dajecie – zaliczkę czy zadatek, dobrze?
Jeśli potrzebujesz pomocy w przygotowaniu projektu umowy z kontrahentem, albo chcesz, abym przeanalizowała zaproponowany Ci projekt umowy, napisz do mnie lub umów się na konsultację online.
Pozdrawiam,
AKN
