Zastaw to klasyk! Był już znany i stosowany w prawie rzymskim!
Moim zdaniem, obecnie nie do końca praktyczny i dość rzadko już stosowany, ale ma taką historię, że warto o nim wspomnieć, a nuż się komuś przyda…
Zastaw polega na tym, że dłużnik – na zabezpieczenie wykonania swojego zobowiązania – wydaje wierzycielowi swoją rzecz ruchomą (np. samochód, maszynę introligatorską, kredens w stylu ludwik Filip, itd.). Wierzyciel z tej rzeczy może zaspokoić swoje roszczenia niezależnie od tego, czyją stała się własnością w międzyczasie.
Wadą zastawu jest właśnie to, że rzecz trzeba wierzycielowi oddać i nie można z niej korzystać (z punktu widzenia dłużnika), oraz to, że trzeba ją gdzieś w miarę bezpiecznie przechować (z punktu widzenia wierzyciela).
Zastaw zabezpiecza wykonanie głównego zobowiązania, a także roszczenia o:
- odsetki za trzy ostatnie lata przed zbyciem rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym,
- przyznane koszty postępowania w wysokości nieprzekraczającej dziesiątej części kapitału
- oraz inne roszczenia o świadczenia uboczne (np. w szczególności roszczenie o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania oraz o zwrot nakładów na rzecz, jeśli wierzyciel takie poniósł).
Co ważne, zastaw NIE POLEGA na tym, że – jeśli dłużnik nie wywiąże się z zobowiązania – wierzyciel może sobie rzecz daną w zastaw po prostu zatrzymać. Rzecz wzięta w zastaw podlega normalnej egzekucji komorniczej, z tą różnicą, że dłużnik raczej tej rzeczy nie ukryje :) Ten konkretny wierzyciel ma też pierwszeństwo przez innymi wierzycielami, którzy mogą się zaspokoić z zastawionej rzeczy tylko, jeśli coś zostanie.
Wydaje mi się, że obecnie zastaw ma istotne znaczenie głównie dla osób wynajmujących lokale, ponieważ służy im ustawowy zastaw na rzeczach wniesionych do tego lokalu.
Ponadto istnieje też coś takiego jak zastaw rejestrowy, czyli taka hipoteka na ruchomościach.
Ale o tym napiszę następnym razem…
Pozdrawiam,
AKN
