Oglądali Państwo może film „Mężowie i żona” (‘Multiplicity’ 1996) z Michaelem Keatonem w roli głównej? Główny bohater jest zabieganym budowlańcem, któremu ciągle brakuje czasu dla rodziny i na jakiekolwiek przyjemności. Dlatego w tajnym laboratorium poddaje się zabiegowi klonowania. Klon zastępuje go w pracy, jednak po jakimś czasie przestaje wystarczać i powstają jeszcze dwie kopie głównego bohatera.
Jeśli i Wam – w chwilach szczególnego spiętrzenia obowiązków – chodzi po głowie pomysł z klonowaniem, przeczytajcie dzisiejszy wpis. Dziś będzie o prokurze.
Zgodnie z art. 1091 § 1 kodeksu cywilnego, prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Osobę, której przedsiębiorca udzielił prokury nazywamy prokurentem.
Prokura powinna być pod rygorem nieważności udzielona na piśmie i może być udzielona tylko osobie mającej pełną zdolność do czynności prawnych (po 18 roku życia i nie ubezwłasnowolniona). Jeżeli prokurent ma być ustanowiony dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, to zgodę muszą na to wyrazić wszyscy członkowie zarządu spółki.
Jak stanowi art. 1098 § 1 k.c., udzielenie i wygaśnięcie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru przedsiębiorców. W przypadku spółek prawa handlowego, będzie konieczne złożenie wniosku do Krajowego Rejestru Sądowego (w tym przypadku prokurent, tak jak i członkowie zarządu, załącza do wniosku wzór podpisu). Należy pamiętać, że zgłoszenie o udzieleniu prokury powinno określać jej rodzaj, a w przypadku prokury łącznej (czyli gdy mamy dwóch prokurentów lub więcej) także sposób jej wykonywania (np. wszyscy prokurenci muszą złożyć oświadczenie jednocześnie, aby było ono ważne, lub wystarczy podpis któregokolwiek z nich).
Prokura, jak każde pełnomocnictwo, może być w każdym czasie odwołana (wówczas wygasa z chwilą, gdy oświadczenie o odwołaniu dotarło do prokurenta w taki sposób, że mógł się z nim zapoznać). Jeśli prokura została ustanowiona dla spółki, to może ją odwołać każdy z członków zarządu (art. 208 § 7 kodeksu spółek handlowych).
Co ważne – zgodnie z art. 1097 § 2 k.c. – prokura wygasa wskutek wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru, ogłoszenia jego upadłości, otwarcia likwidacji, przekształcenia przedsiębiorcy, a także wraz ze śmiercią prokurenta.
Natomiast – w przeciwieństwie do zwykłego pełnomocnictwa – ani śmierć przedsiębiorcy ani utrata przez niego zdolności do czynności prawnych nie powoduje wygaśnięcia prokury.
Jak stanowi art. 1096 k.c., prokura nie może być przeniesiona, jednak prokurent może ustanowić pełnomocnika do poszczególnej czynności lub pewnego rodzaju czynności. Zgodnie z całkiem świeżą uchwałą Sądy Najwyższego (z dnia 24 lipca 2013 r., sygn. akt: III CZP 45/13), prokurent może udzielić pełnomocnictwa procesowego – także dalszego – osobom wymienionym w art. 87 § 2 kodeksu postępowania cywilnego.
Co może prokurent w imieniu swojego mocodawcy? Może dokonywać wszelkich czynności prawnych związanych z prowadzeniem spraw przedsiębiorstwa. Ewentualnie, związanych z prowadzeniem spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa (prokura oddziałowa). Choć zakresu prokury nie można sobie dowolnie ograniczyć, to do zbycia przedsiębiorstwa, do dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie go do czasowego korzystania, oraz do zbywania i obciążania nieruchomości jest wymagane pełnomocnictwo do poszczególnej czynności.
Jak widać, prokurent może całkiem dużo – zupełnie jak klon przedsiębiorcy. Może w szczególności zawierać umowy z klientami i kontrahentami, może składać oświadczenia w imieniu przedsiębiorcy w stosunku do osób fizycznych, prawnych, organów administracyjnych i sądów. Może również odbierać od tych podmiotów oświadczenia skierowane do przedsiębiorcy.
Wszystkie te czynności odnoszą bezpośredni skutek w stosunku mocodawcy, dlatego decyzję o powołaniu prokurenta należy podjąć po zastanowieniu, zupełnie jak decyzję o sklonowaniu, bo skutki są dokładnie takie same (z tą różnicą, że prokurentem mężczyzny może być kobieta i odwrotnie, a klon jest zawsze tej samej płci).
Pozdrawiam,
AKN
Obraz: http://www.filmweb.pl/film/M%C4%99%C5%BCowie+i+%C5%BCona-1996-7697/posters
